Kolon Kanseri Neden Olur? Risk Faktörleri ve Önleme Yöntemleri

Kolon kanseri, sindirim sisteminin son kısmını oluşturan kalın bağırsakta ortaya çıkan ve dünya genelinde en sık görülen kanser türlerinden biridir. Erken evrede belirti vermemesi nedeniyle geç teşhis edilebilen kolon kanseri, hem yaşam süresini hem de yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. 

Kolon Kanseri Nasıl Ortaya Çıkar?

Kolon kanseri, kalın bağırsak iç yüzeyinde gelişen polip adı verilen küçük yapılarla başlar. Bu poliplerin bir kısmı zamanla kansere dönüşebilir. Hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu oluşan tümörler, bağırsak duvarını işgal eder ve ileri evrede çevre dokulara veya diğer organlara yayılabilir.

Hastalığın gelişiminde genetik mutasyonlar önemli rol oynar. Hücrelerde DNA hasarı olduğunda, onarım mekanizmaları yetersiz kaldığında kanserleşme süreci hızlanır. Bu nedenle ailede kolon kanseri öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir.

Kolon Kanserine Yol Açan Risk Faktörleri

Kolon kanseri gelişme riskini artıran başlıca faktörler şunlardır:

• Yaş: 50 yaş üzerindeki bireylerde görülme sıklığı artar.
• Beslenme Alışkanlıkları: Liften fakir, kırmızı et ve işlenmiş gıdalar açısından zengin diyet, kolon kanseri riskini artırır.
• Sigara ve Alkol Kullanımı: Uzun süreli kullanım bağırsak sağlığını olumsuz etkiler.
• Obezite ve Hareketsizlik: Fazla kilo ve sedanter yaşam tarzı riski yükseltir.
• Bağırsak Hastalıkları: Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi kronik bağırsak iltihapları kolon kanserine zemin hazırlayabilir.

Bu faktörler tek başına kolon kanserine yol açmasa da bir araya geldiklerinde hastalık riskini ciddi şekilde artırır.

Kolon Kanserini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Kolon kanseri riskini tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da, yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli kontrollerle bu riski büyük ölçüde azaltmak mümkündür. Sağlıklı beslenme, önlemenin en temel adımıdır. Lif açısından zengin sebze, meyve, tam tahıl ve baklagillerle beslenmek, bağırsak hareketlerini düzenler ve polip oluşumunu azaltır. Buna karşılık işlenmiş gıdaların, aşırı kırmızı et tüketiminin ve yağlı yiyeceklerin sınırlandırılması önerilir.

Düzenli egzersiz, hem vücut kilosunu dengelemeye hem de bağırsak sağlığını korumaya yardımcı olur. Günde en az 30 dakika tempolu yürüyüş ya da benzeri fiziksel aktiviteler, kolon kanseri riskini azaltan faktörler arasında yer alır. Bunun yanında sigara ve alkol kullanımı da bağırsak hücrelerinde hasara yol açtığı için bırakılması önemlidir.

Önleme sürecinde en kritik noktalardan biri de düzenli doktor kontrolleridir. Özellikle 45 yaş üstü bireylerin kolonoskopi taramalarını ihmal etmemesi gerekir. Ailesinde kolon kanseri öyküsü bulunan veya inflamatuvar bağırsak hastalıklarına sahip kişilerde taramaların daha erken yaşlarda başlaması önerilir.

Sonuç

Hem genetik hem de çevresel faktörlerin etkisiyle gelişen ciddi bir hastalıktır. Erken teşhis ve düzenli taramalar, kolon kanserinden korunmanın en etkili yoludur. Daha fazla bilgi için Kürşat Karadayı’nın adresini ziyaret edebilirsiniz. Ayrıca Instagram hesabından takip ederek gelişmeleri takip edebilirsiniz.